Η ρουμανική γλώσσα είναι ένα παράγωγο της λατινικής γλώσσας μαζί με την ισπανική, τη γαλλική, την ιταλική και την πορτογαλική. Το μοναδικό της χαρακτηριστικό έγκειται στο ότι αποτελεί την μοναδική ρομανική γλώσσα που μιλιέται ακόμη στην ανατολική Ευρώπη (Ρουμανία και Μολδαβία).
Η ρουμανική γλώσσα είναι, θα λέγαμε, η λιγότερο δημοφιλής ή η λιγότερο γνωστή μεταξύ των λατινογενών γλωσσών, η οποία μένει στη σκιά των γνωστότερων και ομιλουμένων από σαφούς περισσότερους ανθρώπους ανά την υφήλιο, ισπανικών και γαλλικών πρωτίστως.
Πρόσφατα, κάποιοι οργανισμοί ξεκίνησαν ένα κίνημα για να προσδώσουν στην ρουμανική γλώσσα την βαρύτητα και την αναγνώριση που της αρμόζει. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα, μεγάλα και γνωστά πανεπιστήμια όπως το Οχάιο Στέιτ, το Ντιουκ και το Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου να προσφέρουν μόρφωση στη ρουμανική γλώσσα. Τα ρουμανικά μαθήματα, αποτελούν σημαντικό μέρος των κεντρικών Σλαβικών, Ευρασιατικών και Ανατολικοευρωπα’ι’κών σπουδών.
Διαφορετικά χαρακτηριστικά μεταξύ της ρουμανικής και των άλλων λατινογενών γλωσσών
Η ρουμανική γλώσσα αναπτύχθηκε σε μια περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης στην οποία προ’υ’πήρχαν ήδη ομιλούμενες διάφορες σλαβικές γλώσσες. Καμία άλλη ρομανική γλώσσα δεν είχε εγκαταστήσει την παρουσία της στην εκεί περιοχή. Όπως θα μπορούσε κανείς εύλογα να συμπεράνει, η ρουμανική γλώσσα επηρεάστηκε σαφώς από τις τοπικές σλαβικές γλώσσες, όπως τα ρωσσικά και τα βουλγάρικα, έχοντας ως μεταγενέστερο αποτέλεσμα, τα ρουμανικά να ακούγονται ιδιαίτερα και ξεχωριστά. Επίσης, επιρροή υπήρξε και από τα ουγγρικά, μια ουραλική γλώσσα, εξαιτίας της γεωγραφικής εγγύτητας.
Ο Φρίντριχ Ντίεζ, ο πρώτος φιλόλογος των νεολατινικών γλωσσών, ανακήρυξε την ρουμανική μια ‘’ημι-λατινογενή γλώσσα’’ κάτι το οποίο φυσσικά, οι νεότεροι γλωσσολόγοι απέρριψαν. Εντούτοις, η δήλωση αυτή έχει μια βαρύτητα.
Οι μοναδικές ιδιαιτερότητες της ρουμανικής γλώσσας την έχουν καταστήσει κατά πολύ διαφορετική σε σχέση με τις υπόλοιπες ρομανικές.
Ας δούμε μερικές από αυτές τις ιδιαιτερότητες κάνοντας κάποια…
Μαθήματα ρουμανικών
Προκειμένου να καταδείξουμε κάποιες από τις παραπάνω διαφορές, θα παρουσιάσουμε μερικά παραδελιγματα:
Το ρήμα ‘’μιλάω’’ σε πέντε ρομανικές γλώσσες:
Ρουμανικά – a vorbi
Ισπανικά – hablar
Γαλλικά – parler
Ιταλικά – parlare
Πορτογαλικά – falar
Η ρίζα στις τέσσερις γλώσσες (εκτός των ρουμανικών) προέρχεται απευθείας από τη μητρική Λατινική γλώσσα – fabulare (που σημαίνει «μιλάω») με ταυτόχρονη μετατροπή του ‘’f’’ σε ‘’h’’ για τα ισπανικά. Τα πορτογαλικά διατήρησαν το αρχικό λατινικό ‘’f’’- και parabolare (ίδια σημασία) για τα γαλλικά και τα ιταλικά.
Αντιθέτως, η ρουμανική εκδοχή ‘’a vorbi’’, αν και η προέλευση της δεν είναι βέβαιη, υποσηρίζεται ότι προέρχεται από τη σλαβική λέξη ‘’ dvorĭba’’ που σημαίνει ‘’δικαστήριο’’.
Η λέξη χωρίς:
Ρουμανικά- fără
Ισπανικά- sin
Γαλλικά- sans
Ιταλικά- senza
Πορτογαλικά- sem
Καταλανικά- sense
Λαρινικά- sine
Η λέξη άντρας:Ρουμανικά- bărbat
Ισπανικά- hombre
Γαλλικά- homme
Ιταλικά- uomo
Πορτογαλικά- homem
Καταλανικά- home
Λαρινικά- homo
Η λέξη φίλος:
Ρουμανικά- prieten
Ισπανικά- amigo
Γαλλικά- ami
Ιταλικά- amico
Πορτογαλικά- amigo
Καταλανικά- amic
Λατινικά- amicus
Ομοιότητες με τις λατινογενείς γλώσσες
Είδαμε προηγουμένως κάποια χαρακτηριστικά που καθιστούν τη ρουμανική γλώσσα μοναδική και ιδιαίτερη. Όμως, θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως αυτή η γλώσσα, στην πλειοψηφία της παραμένει μια λατινογενής γλώσσα.
Αναφέρθηκε επίσης ότι υπήρξαν πολλά δάνεια προς τη ρουμανική από την ουγγρική και την σλαβική αλλά φυσικά το μεγαλύτερο ποσοστό του λεξιλογίου προέρχεται από τα λατινικά. Επιπλέον, αναφορικά με την γραμματική, οι αντωνυμίες, οι αριθμοί, οι χρόνοι του ρήματος και οι κλίσεις του σαφώς προέρχονται από τη λατινική γλώσσα.
Ας δούμε μερικά παραδείγματα στα δικά μας…
Ρουμανικά μαθήματα
Da που σημαίνει ναι (σλαβική προέλευση)
A iubi που σημαίνει αγαπώ (σλαβική προέλευση)
Dragoste που σημαίνει έρωτας (σλαβική προέλευση)
Nevastă που σημαίνει η σύζηγος (σλαβική προέλευση)
Ας δούμε τώρα μερικές λέξεις που, όπως και η πλειοψηφία, προέρχονται από τα λατινικά:
Bine και bun που σημαίνουν καλά και καλός
Cu placere που σημαίνει με ευχαρίστηση (μεταφορικά: ‘’παρακαλώ’’)
Nu που σημαίνει όχι
Încântat που σημαίνει χάρηκα (για τη γνωριμία )
Pardon που σημαίνει με συγχωρείς/ τε